Czasy prehistoryczne

W jaskiniach pobliskich Gór Kaczawskich odkryto ślady po człowieku neandertalskim z okresu ok. 100 tys. lat p.n.e.
W okolicach Podgórzyna, Dobrego Źródła i w Dolinie Bobru natrafiono na sporadyczne stanowiska z okresu neolitu, zawierające siekierki, radła, itp. Archeolodzy natrafili w tym rejonie także na pozostałości z epoki brązu. W V-X w.n.e sięga tu osadnictwo plemienia Bobrzan.

Okres wczesnopiastowski 990-1138

Przed 990r. nastąpiło włączenie Śląska w obręb państwa Mieszka I, a w roku 1138 testamentem Krzywoustego wydzielona zostaje dzielnica wrocławska, w skład której wchodzi dzisiejsza Ziemia Jeleniogórska.

Okres piastowskich księstw dzielnicowych 1138-1392.

W latach 1138-1248 Kotlina Jeleniogórska leży w zasięgu kasztelanii wleńskiej i jest częścią dzielnicy wrocławskiej, później wchodzi w skład Księstwa Legnickiego (1248 –1278), Księstwa Lwóweckiego (1278-1286), Jaworskiego a następnie Świdnicko - Jaworskiego (1286-1392). Rejestr biskupstwa wrocławskiego z 1392 r, wymienia 30 wsi na tym obszarze. W 1392 r., po śmierci księżnej Agnieszki (wdowy po Bolku II) Księstwo Świdnicko – Jaworskie przypada koronie czeskiej, utrzymując aż do połowy XVIII w. status księstwa koronnego.

Rządy Luksemburgów i okres walk o tron czeski 1392-1471

Po śmierci Karola IV na tronie w Pradze zasiada jego syn Wacław IV. Później kolejno Czechami, a zarazem Śląskiem, rządzą: cesarz niemiecki Zygmunt IV i Jerzy z Podiebradów. W 1419 r. wybucha w Czechach powstanie husyckie, a wojska husytów kilkakrotne zapędzają się na nasze tereny siejąc zniszczenie.

Rządy Jagiellonów 1471-1526

W latach 1471-1516 na czeskim tronie zasiada Władysław, syn Kazimierza Jagiellończyka. Jego następca, Ludwik Jagiellończyk ginie w roku 1526 w bitwie z Turkami pod Mohaczem. Rok 1524 był początkiem reformacji na Ziemi Jeleniogórskiej.

Rządy Habsburgów 1526-1763

Do 1617r. koroną czeską rządzi linia Habsburgów czesko-węgierskich, tolerancyjna w stosunku do reformacji. Lata te są dla Księstwa Świdnicko-Jaworskiego okresem poważnego rozkwitu gospodarczego. W 1545r. ustawa cesarska zezwala na uprawianie wiejskich rzemiosł: tkactwa i kowalstwa. Wyroby sudeckich tkaczy wysyłane są poza granice Śląska. W 1617 r. rządy w Czechach obejmuje fanatyczny katolik Ferdynand II, rozpoczynając na Śląsku i w Czechach ostry kurs kontrreformacyjny. W 1618 r. wybucha w Pradze powstanie narodowo-religijne przeciw Habsburgom, dając początek Wojnie Trzydziestoletniej. Dnia 8.XI.1620r. w bitwie pod Białą Górą wojska protestanckie ponoszą klęskę. Wmieszanie się do wojny wojsk duńskich i szwedzkich oraz bezpośrednio lub pośrednio Francji, Holandii, Hiszpanii i Anglii nadało jej charakter międzynarodowy, a prowadzona siłą kontrreformacja zaostrzyła do ostatecznych granic antagonizmy religijne.

Działania wojenne rozgrywają się także na Śląsku, niszcząc dorobek wielu stuleci.

Okres walk o Śląsk 1740-1763

Po śmierci Karola VI (1740r.) król pruski Fryderyk II wysuwa żądania terytorialne odnośnie niektórych części Śląska i przystępuje do działań zbrojnych, których następstwem są trzy wojny Śląskie: 1740-48, 1744-45 i 1756-63 (tzw. 7-letnia). W 1763r. pokój w Huberusburgu utrwala zdobycze pruskie obejmujące Śląsk wraz z Ziemią Kłodzką.

Rządy pruskie 1763-1945

Odcięcie Śląska od Czech i Austrii oznaczało dla tkactwa sudeckiego utratę najlepszych rynków zbytu na południu i doprowadziło do kryzysu ekonomicznego na obszarze, gdzie większość ludności żyła z tkactwa. Jednocześnie uprzywilejowanie szlachty pruskiej zwiększyło ucisk i wyzysk chłopów pańszczyźnianych, co powodowało coraz głębsze konflikty społeczne. Od wojen napoleońskich datuje się upadek tkactwa, na który złożyły się zarówno względy polity-czne (wojny, blokady) jak i gospodarcze (konkurencja bawełny i przemysłu maszynowego). Coraz częstsze bunty (1804, 1806, 1844) przygotowują klimat Wiosny Ludów. W roku 1848 największy obszarnik regionu Karkonoszy hrabia Schaffgotsch zrzeka się świadczeń pańszczyźnianych, w 1850 wydano ustawę uwłaszczeniową. Jednak okres zastoju gospodarczego trwa do roku 1866, kiedy to region połączono linią kolejową z resztą Śląska dając możliwość rozwoju turystyki.

Okres powojenny 1945

Front II wojny światowej zatrzymał się na Górach Kaczawskich, a bezpośrednie działania wojenne ominęły region jeleniogórski. 9.V.1945 wkracza tu Armia Radziecka. Ludność niemiecka zostaje wysiedlona w głąb Niemiec. Ludność polska przybywa tutaj ze wschodnich krańców byłej Polski: Ukraina, Litwa, Białoruś.

Zamki i pałace w Ogrodzie Ducha Gór

Bobrów

Pałac Bobrów

W średniowieczu stał tu podobno zameczek strzegący brodu na Bobrze. Obecny, neorenesansowy pałac, wzniesony został ok. 1870r. być może na miejscu renesansowego dworu. Trzykondygnacyjna, rozczłonkowana bryła przypomina zamek z bajek. Do założenia przylegają budynki folwarczne, które swoją architekturą podobne są do castelli rzymskiej oraz rozciągający się wzdłuż Bobru park typu angielskiego. Obecnie mieści się tu ośrodek kolonijno-wypoczynkowy.

Bukowiec

Pałac Redenów

Wzniesiony w II poł. XVII wieku przebudowany w stylu barokowym, następnie w stylu klasycystycznym. Skromna dwukondygnacyjna budowla na planie czworoboku posiadała bogaty wystrój wnętrz. Jednak nie pałac a romantyczny park hrabiny von Reden znany był w całej Europie. Do dziś zachował się „dom ogrodnika”, „Opactwo” i „Belweder” - czytelny jest także układ ścieżek i miejsc wypoczynku. Dziś jest siedzibą Związku Gmin Karkonoskich, częściowo udostępniony do zwiedzania po telefonicznym uzgodnieniu.

Dąbrowica

Pałac von Deckerów

Trzykondygnacyjna budowla z wysoką wieżą powstała w II połowie XIX wieku i nosi cechy architektury neogotyckiej i eklektycznej. Przed pałacem pozostałości parku krajo-brazowego, a za nim zabudowania gospodarcze. Własność prywatna w trakcie odbudowy. Obiekt niedostępny dla zwiedzających.

Janowice Wielkie

Zespół pałacowy

Pierwszy renesansowy dwór rodu Schaffgotschów z początku XVII wieku nie przetrwał wojny 30-letniej. Po kolejnych przebudowach pozostał 2-kondygnacyjny murowany pałac i otaczający rozległy dziedziniec kompleks budynków gospodarczych pochodzące z różnych okresów. Obok budynków ekspozycja starych, konnych wozów strażackich. W przypałacowym parku pomnikowe okazy dębów, stare lipy i krzewy ozdobne. Obecnie mieści się tutaj dom opieki społecznej. Obiekt niedostępny dla zwiedzających.

Janowice Wlk./ Rudawy Janowickie

Zamek Bolczów

Ten niewielki zamek wpasowany pomiędzy skały zbudował rycerz Bolicz około roku 1375. Od XV wieku kolejni właściciele rozbudowali go, tworząc dziedziniec dolny i bramę wjazdową oraz przystosowując go do obrony artyleryjskiej. Spalony przez Szwedów podczas wojny trzydziestoletniej pozostaje w ruinie, zachował jednak czytelny układ murów, bram i dziedzińców.

Obiekt otwarty, dostępny dla zwiedzających.

Karpniki

Pałac

Ponoć templariusze zbudowali w tym miejscu pierwszy zamek w XII wieku. Przez wieki zmieniały się budowle i właściciele. Dzisiejszy neorenesansowy kształt otrzymał po ostatniej przebudowie w latach 1838-46. Całość otacza park w stylu angielskim. Własność prywatna. Obiekt niedostępny dla zwiedzających.

Pałac Dębowy

Bardziej przypominający mały pałac, wzniesiony został w roku 1875. Nadano mu eklektyczną formę z elementami neorenesansowymi i tyrolskimi. W starannie wykonanych wnętrzach zachowało się sporo elementów dawnego wystroju. Obecnie mieści się tu ekskluzywny hotel.

Obiekt niedostępny dla zwiedzających.

Komarno

Pałac

Skromny pałac z XIX wieku zbudowany na rzucie zbliżonym do kwadratu, nakryty namiotowym dachem. Między pałacem a pobliskim folwarkiem pozostałości parku krajobrazowego. Pobliski folwark zachował jedynie część pierwotnej zabudowy. Między nim a pałacem pozostałości XVIII-wiecznego parku krajobrazowego. Własność prywatna. Obiekt niedostępny dla zwiedzających.

Łomnica

Zespół parkowo – pałacowy

Duży Pałac - zbudowany w XVII wieku przez rodzinę von Zedlitzów obecny wygląd uzyskał po przebudowie w 1841r., zleconej przez ostatnich właścicieli – rodzinę von Küster. Służy jako centrum kulturalne z głównym akcentem na historię sztuki i ochronę tradycji ludowych na Dolnym Śląsku. Stałe i zmienne wystawy, koncerty, biblioteka.

Dom wdowy

- klasycystyczny pałac wzniesiony w 1800 roku w parku okalającym duży pałac. Podczas ostatniego remontu w sali na I piętrze odkryto i odnowiono malowidła ścienne. Właściciele zgromadzili wiele starych zdjęć, obrazów i mebli co tworzy niezwykłą atmosferę mieszczącego się tu hotelu i restauracji.

Zabudowania gospodarcze - obecnie prowadzone są prace organizujące skansen folwarczny z elementami edukacji dotyczącymi zanikających zawodów i tradycji rzemieślniczych, warsztaty edukacyjne, pokazowe gospodarstwo rolne z hodowlą zwierząt gospodarczych oraz założenie tradycyjnego ogrodu folwarcznego dla uprawy owoców i warzyw.

Park krajobrazowy złożony w XIX wieku na lewym brzegu Bobru, jest obecnie pieczołowicie odtwarzany.

Właściciele – Rodzina von Küster

Miłków

Zespół pałacowy

Pałac wzniesiono pierwotnie jako renesansowy dwór w 1667r.

Przebudowany w dobie baroku remontowany i zmieniany był w XIX i XX wieku. Dziś jest okazałą 2-kondygnacyjną budowlą i wraz z zabudowaniami gospodarczymi tworzy kompleks hotelowy. Całość otacza park ze starodrzewem i okazałymi lipami.

Mniszków

Dwór barokowy

Budynek z 1728r. Konstrukcja szachulcowa, malowane polichromowane sklepienia; sceny rodzajowe z II po. XVIII w. Oryginalna klatka schodowa, stolarka okienna i drzwiowa, kaplica ze sklepieniem krzyżowym.

Możliwość zwiedzania w okresie letnim po uzgodnieniu telefonicznym.

tel. +48 (0) 71 347 80 67, +48 (0) 602 769 087

Mysłakowice

Pałac królewski

Pierwsza budowla stała w tym miejscu już w XVII wieku. W 1832r. pałac zakupił król pruski Fryderyk Wilhelm III z przeznaczeniem na letnią rezydencję. W latach 1842-44 został gruntownie przebudowany i zyskał dzisiejszy neogotycki wygląd. Architekt K.Schinkl dodał pałacowi trzydziestometrową, ośmiokątną wieżę i dobudował jadalnię, której dach stał się tarasem widokowym na przyległy park. Całość sprawia wrażenie. parostatku płynącego po rzece. Przed pałacem stoi pomnik Johanna Fleidla, który sprowadził do Mysłakowic Tyrolczyków. Obecnie siedziba Zespołu Szkół.

Wejście na wieżę po wcześniejszym telefonicznym uzgodnieniu.

tel. +48 (0) 75 713 13 03

Wojanów

Pałac Luizy

Zachowana w portalu inskrypcja podaje datę 1607, która jest zapewne datą zakończenia budowy pierwszego pałacu w tym miejscu. W 1839 r. właścicielką pałacu została córka Fryderyka Wihelma III, Luiza - żona króla Niderlandów. Przebudowano go wówczas w modnym duchu romantyzmu nadając mu cechy zamku gotyckiego. Ostatnich zmian dokonano w 1906 i dziś jest to lekka budowla z charakterystycznymi cylindrycznymi wieżami, połączona z otaczającym ją parkiem tarasem i oranżeriami. Przed pałacem znajduje się dziedziniec okolony dawnymi stajniami i oficynami. Za zespołem pałacowym pozostałości dużego parku dochodzącego do rzeki Bóbr. Obecnie mieści się tu ekskluzywny hotel – centrum konferencyjne.

Radomierz

Zespół dworski

Pochodzący z XVI wieku dwór przebudowywano w XVIII i XIX wieku. Wraz z zabudowaniami folwarcznymi służył miejscowemu PGR.

Obiekt niedostępny dla zwiedzających.

Staniszów

Pałac Górny

Późnobarokowy pałac zbudowano na miejscu wcześniejszego kamiennego dworu. Kilkakrotnie remontowany, zachował część pomieszczeń ze sklepieniami kolebkowymi i krzyżowymi. Dzięki pieczołowitej konserwacji, przeprowadzonej przez dzisiejszych właścicieli powróciła dawna świetność tego miejsca. Także otaczający obiekt park, gdzie wytyczono ścieżkę przyrodniczą, powraca do dawnej świetności. Mieści się tu hotel, galeria sztuki i stylowa restauracja, Właściciele – Agata i Wacław Dzida

Pałac Dolny

Zwany też hrabiowskim wzniesiony 1787r. i przebudowany pod koniec XIX wieku. Na fasadzie pseudoryzalit z fantazyjnym szczytem oraz skromny portal z kartuszem herbowym. Własność prywatna w trakcie remontu. Obiekt niedostępny dla zwiedzających.

Muzea, skanseny, wystawy

Wystawa „Pałace i Ogrody Kotliny Jeleniogórskiej“

Pałac Łomnica

58-533 Łomnica, ul. Karpnicka 3, tel. +48 (0) 75 713 04 60 www.palac-lomnica.pl, hotel@palac-lomnica.pl

Wystawa czynna od Świąt Wielkanocnych do listopada codziennie 10⁰⁰ - 18⁰⁰

Galeria Pałac Staniszów

58-500 Staniszów100, tel. +48 (0) 75 755 84 45

www.palacstaniszow.pl, hotel@palacstaniszow.pl

Galeria promująca najlepszych artystów plastyków z regionu

Leśny Bank Genów Kostrzyca

58-535 Miłków 300, tel. +48 (0) 75 713 10 48, +48 (0) 75 713 12 59 www.lbg.jgora.pl, lbg@lbg.jgora.pl

Zajęcia z zakresu edukacji przyrodniczo-leśnej dla grup zorganizowanych po wcześniejszym ustaleniu terminu.

Muzeum Radiolokacji

58-533 Łomnica, ul. Widokowa 1, tel. +48 (0) 75 754 38 68

www.sombin.pl, sombin1@neostrada.pl

Wystawa sprzętu radiolokacyjnego – filia Muzeum przy stacji paliw „Sombin”

Czynne: od maja do września od wtorku do soboty 10⁰⁰ -17⁰⁰, niedziela 11⁰⁰ – 17⁰⁰

Thomas A. Guenther

58-533 Mysłakowice.ul. Ndbrzeżna 31,

tel. +48 (0) 75 505 851 181

www.romtendenzline.com, thomasguenther@romtendenzline.de

Właściciel małego prywatnego muzeum sztuk pięknych – malarstwo i rzeźba. Organizacja wystaw współczesnych artystów polskich i niemieckich. Laureat nagrody starosty jeleniogórskiego „Liczyrzepa 2005” jako najlepszy promotor regionu za granicą. Ojciec chrzestny umów partnerskich powiatu jeleniogórskiego