345-360 m.n.p.m.

Osada rozwinęła się przy przeprawie przez Bóbr i strzegącej jej strażnicy. Jeśli taka stanica tu istniała, to z pewnością została zniszczona w czasie wojen husyckich, przed rokiem 1428. Natomiast z połowy XVI wieku zachowały się notatki wskazujące, iż istniał tu dwór rycerski, prawdopodobnie w kształcie wieży.

625-710 m.n.p.m.

Już sam dojazd do Borowic, krętą drogą wśród stromych, granitowych ścian i gęstego lasu wskazuje, że wkraczamy do Królestwa Ducha Gór. Rozległa, śródgórska polana, na której rozłożyła się osada dowodzi, że nie taki znowu ten Duch Gór straszny, a i można u niego znaleźć fragmenty znanego nam z Kotliny Jeleniogórskiej Ogrodu.

400-490 m.n.p.m.

Bukowiec mógłby opowiedzieć niejedną romantyczną historię. Nie tylko dlatego, że jest starą wsią, powstałą w początkach XIII wieku, ale także dlatego, że to tutaj właśnie rozpoczęto przekształcanie krajobrazu Kotliny Jeleniogórskiej w duchu na wskroś romantycznym. Nim do tego doszło, w połowie XVI wieku rodzina von Zedlitz wzniosła w dolnej części wsi dwór otoczony fosą.

340-370 m.n.p.m.

Nieco ponad doliną Bobru, na zachód od Wojanowa i Jeziora Bobrownickiego, dostrzec można zabudowania niewielkiej wsi. To Dąbrowica, która składa się z trzech części. Pierwsza, nad Bobrem skupia się wokół fabryki papieru; druga, pod lasem, grupuje się przy pałacu, zaś trzecia to sąsiedztwo kościoła, z którego miejscowość jest chyba najbardziej znana.

400-410 m.n.p.m.

Ta luźno rozrzucona w malowniczym obniżeniu osada, przez dłuższy czas stanowiła kolonię Miłkowa. Do dziś zachowała charakter rolniczy i jako żywo nadaje się do plenerów rodem z bukolicznych opowieści o wsi spokojnej, wsi wesołej...

410-530 m.n.p.m.

Wspinając się krętą drogą ze Strużnicy lub z Karpnik w kierunku Kowar, docieramy do zacisznej wioski na zboczach Rudaw Janowickich. Gruszków od zarania swych dziejów, czyli od XIV wieku, związany był z Kowarami. Ludność zajmowała się rzemiosłem i chałupnictwem oraz warzeniem znanego i cenionego w okolicy piwa. Dziś większość mieszkańców zajmuje się drobnym rolnictwem lub dojeżdża do pracy w Kowarach.

370-430 m.n.p.m.

Przepływający przez tę liczącą ponad 2 tysiące dusz miejscowość Bóbr dzieli ją na dwie części, z których starsza, ciągnąca się wzdłuż rzeki, początkowo posiadała swój ośrodek wokół dwóch kościołów i pałacu. Dzięki doprowadzeniu linii kolejowej w roku 1867 Janowice stały się najpopularniejszym punktem wyjściowym w Rudawy Janowickie, których od wieków strzegł Zamek Bolczów.

370-410 m.n.p.m.

Do Karpnik, położonych w rozległym obniżeniu u stóp Gór Sokolich, w XV wieku przeniosła się siedziba właścicieli okolicy. Wcześniej znajdowała się ona pod szczytem Krzyżnej Góry, w zniszczonym w czasie wojen husyckich zamku Sokolec. Cztery wieki później nowi właściciele Karpnik polecili wznieść „Szwajcarkę”, schronisko będące do-godnym punktem wyjściowym dla osób preferujących eksplorację Gór Sokolich bez sprzętu wspinaczkowego.

410-630 m.n.p.m.

Najbardziej na północ położona miejscowość w Ogrodzie Ducha Gór, należy do najstarszych w regionie. Pierwszych mieszkańców ściągały tu jednak nie tyle bajeczne wprost widoki na wschodnią część Kotliny, ale... złoto. W dolnej części obecnej wioski (podobnie jak w rejonie pobliskiej Maciejowej i Dziwiszowa) jeszcze do XIII wieku w najlepsze można było wydobywać i wypłukiwać drogocenny kruszec.

400-450 m.n.p.m.

Poniżej Kowar i Ciszycy otwiera się dolina potoku Jedlica, który potrafi niekiedy pokazać, jaka drzemie w nim siła. Tak stało się m.in. w czasie pamiętnej powodzi w lipcu roku 1997. Na kaprysy rzeczki najbardziej narażona jest ciągnąca się wzdłuż niej Kostrzyca.

360-380 m.n.p.m.

Do tej niewielkiej, zagubionej wśród wzgórz wioski może zaprowadzić droga z Karpnik lub Bukowca. Do końca XVII wieku Krogulec był częścią majątku związanego z Karpnikami, a w roku 1679 został przejęty przez Jelenią Górę za długi od Ernsta von Schaffgotscha. Kroniki wspominają o tej miejscowości nader rzadko.

350-370 m.n.p.m.

Miejscowość ta od wieków rozwija się w dolinie rzeki, której nazwa nie powinna budzić zaskoczenia – w dolinie Łomnicy. Pierwotne osiedle istniało przy ujściu tej rzeki do Bobru, nieopodal którego powstał dwór rodziny von Zedlitz, ale osadnictwo stopniowo przesuwało się w górę rzeki. O dłuższej biografii Łomnicy świadczy jej słowiańska nazwa, a zatem wieś musiała istnieć już w XII wieku.

355-380 m.n.p.m.

Pomimo długiego rodowodu i korzystnego położenia na rozległej równinie w sąsiedztwie uzdrowiska w Cieplicach, wieś ta nie miała szczęścia zaznać szybszego rozwoju. Jeszcze w średniowieczu ograniczyły ją od zachodu stawy hodowlane założone przez cieplickich cystersów. Teraz, po powstaniu jeziora Sosnówka, nie ma także szans na rozwój w kierunku wschodnim.

480-520 m.n.p.m.

Z wielu zakątków wschodniej i północnej części Kotliny Jeleniogórskiej nie sposób przeoczyć widocznej z daleka wieży wśród drzew na wzniesieniu ponad doliną Bobru. Na wysokości 500 m npm. ukrywają się skromnie pozostałości dawnej stolicy sudeckiego górnictwa i dawnego miasteczka, którego nazwa mówi sama za siebie – Miedzianka.

415-655 m.n.p.m.

Powstała w XIII wieku wieś skupiła się wokół niewielkiego zamku, który przetrwał do wojen husyckich. Dość stabilny rozwój zawdzięczał Miłków górnictwu, wydobyciu torfu i istniejącym tu kuźniom, a nade wszystko - zielarstwu.

500-645 m.n.p.m.

Początki wsi związane są z działalnością górniczą prowadzoną w północnej części Rudaw Janowickich. W roku 1370 doszło do podziału Mniszkowa i Miedzianki – kopalnie zgrupowały się wokół rosnącej w siłę Miedzianki, Mniszków zaś z wolna nabierał cech wsi służebnej. Karty nieco się odmieniły po zniszczeniu zamku Bolczów w czasie wojny trzydziestoletniej.

370-400 m.n.p.m.

W panoramie największej wsi w Kotlinie Jeleniogórskiej już z daleka dostrzegamy dwie wieże: zamku królewskiego oraz kościoła dworskiego (dziś – parafialnego). Im lepiej jednak poznamy Mysłakowice, tym więcej odkryjemy tu interesujących miejsc i związanych z nimi wydarzeń.

480-700 m.n.p.m.

Pierwsze wzmianki dotyczące wsi pochodzą już z roku 1387, ale wiążą się one z osadnictwem w rejonie Skałki należącej do Podgórzyna. Dzisiejsza miejscowość w Dolinie Czerwienia oraz Podgórnej powstała w drugiej połowie XVII wieku, podobnie jak pozostałe budziska, czyli osady zakładane przez protestanckich uciekinierów religijnych z innych części ówczesnej Austrii.

390-523 m.n.p.m.

Początków Radomierza należy szukać w dolnej części wsi – tam, gdzie do dziś widoczne są zabudowania dawnego dworu. Przez wieki związany był on z boczną linią rodziny von Schaffgotsch, o których przypominają płyty nagrobne zgromadzone przy wejściu na teren pocysterskiego kościoła w niedalekich Cieplicach.

370-720 m.n.p.m.

W szerokim obniżeniu u podnóża Karkonoszy rozciąga się dolna część Sosnówki z wieloma zachowanymi domami tkaczy, a także kilkoma domami przysłupowo-zrębowymi. To właśnie tkactwo i drobne rolnictwo stanowiło przez długi czas podstawę utrzymania wsi. Lokalną specjalnością był adamaszek wytwarzany głównie w domowych warsztatach Sosnówki Górnej, założonej specjalnie dla tkaczy w XVIII wieku.

365-430 m.n.p.m.

Jest w Staniszowie jakaś siła, skoro odkryto na jego terenie ślady osady istniejącej między VII a IX wiekiem. Pewne jest, że wieś w dzisiejszym kształcie istniała w końcu XIII wieku. Leżąc na uboczu głównych traktów, osłonięta przez liczne wzgórza pokryte malowniczymi skałami, uniknęła większości historycznych nawałnic, które stały się udziałem sąsiednich miejscowości.

430-470 m.n.p.m.

Ten dawny przysiółek Karpnik powstał dość późno, bo najprawdopodobniej dopiero w początkach XVII wieku. Odludne położenie wsi przyczyniło się do tego, że po wojnie trzydziestoletniej w cieniu okolicznych skał w tajemnicy spotykali się na nabożeństwa protestanci z Karpnik i sąsiednich miejscowości.

460-490 m.n.p.m.

Leżące u stóp Kowarskiego Grzbietu osiedle powstało jako osada górnicza, ale szczególnej roli nabrały płuczki złota, które nadały wsi jej pierwotną nazwę – Steinseiffen (Kamienne Płuczki).

W niektórych potokach w okolicy do dziś można znaleźć drogocenny kruszec, ale już tylko w śladowych ilościach.

360-370 m.n.p.m.

Rozłożona nad Bobrem miejscowość – nazywana niekiedy przez jej bywalców San Frantrzcińsko – stała się Mekką dla wspinaczy i skałkowców. Dość powiedzieć, że na tutejszych, granitowych ścianach niewysokich, acz imponujących Gór Sokolich, wspinaczkowe szlify zdobywali: Wanda Rutkiewicz, Jerzy Kukuczka i niemal cała dzisiejsza czołówka polskich himalaistów.

350-360 m.n.p.m.

Wieś nad Bobrem z pewnością istniała już w XIII wieku i rozwijała się dzięki dogodnemu położeniu przy nadrzecznym trakcie z Jeleniej Góry w kierunku Bolkowa, Świdnicy i Kamiennej Góry. Nie bez przyczyny jedna z trzech bram średniowiecznej Jeleniej Góry nosiła nazwę właśnie Bramy Wojanowskiej. Nazwa miejscowości najściślej wiąże się jednak z tutejszym zamkiem.

480-570 m.n.p.m.

Podobnie jak sąsiednie podkarkonoskie miejscowości, także Zachełmie powstało po wojnie trzydziestoletniej jako osada religijnych uciekinierów. W roku 1650 dotarła tu z Austrii, pod wodzą niejakiego Fucknera, grupa składająca się z pasterzy oraz drwali. Z pewnością ci ostatni mieli w nowym miejscu sporo pracy.Dość rozległa wieś stała się w XIX wieku wczasowiskiem, a i dziś częściej, niż na lokalne DJE, można natknąć się tu na samochodowe rejestracje z Wrocławia, Poznania, Drezna, Berlina czy Amsterdamu.

Wrzeszczyn (niem. Boberrullersdorf) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie jeleniogórskim.

We wsi Wrzeszczyn znajduje się zapora wodna wraz z elektrownią, spiętrzająca wody Bobru tworząc Jezioro Wrzeszczyńskie, rozciągające się między Wrzeszczynem a Siedlęcinem. Elektrownia Wrzeszczyn została zbudowana w latach 1926-27. Elektrownia Wrzeszczyn  została zbudowana w latach 1926-1927.

Karpacz (niem Krummhübel) - gmina miejska w województwie dolnośląskim, w powiecie jeleniogórskim. Położone na wysokości od 480 do 885 m n.p.m., u stóp Śnieżki (1602 m n.p.m.), w dolinie rzeki Łomnicy oraz potoków, będących jej dopływami.